Biroldukca ölümcül hastalık ve sıhhat sorunu uyku eksikliğinden kaynaklanır. Uyku eksikliği insan hayatının çabucak her istikametini tesirler. Çağdaş ömür usulleri niçiniyle uykusuzluk çok yaygın bir meseledir.
Uykunun ve kaliteli dinlenmenin beden için kıymetinin ihmal edilmesi, sıhhat için epey kıymetli olabilecek bir ekip olumsuz sonuçlara niye olur. Yalnızca bir gecelik berbat uykudan daha sonra dahi enfeksiyonlarla ve kanser üzere çeşitli hastalıklarla savaşmaktan sorumlu hücrelerde büyük ölçüde düşüş yaşanır.
Uzmanlar, her gece 7 ila 9 saat içinde uyumayı öneriyor. Dikkat edilmesi gereken en kıymetli noktalardan biri uykunun başlangıç ve bitiş saatleri olarak öne çıkıyor. Saat 23:00 – 07:00 ortası uyku ile 03:00 – 11:00 ortası uykunun mühletleri birebir bulunmasına karşın kaliteleri pek farklıdır. Her gece 23:00’da uyuyup, sabah 07:00’da uyanmak, başka saate bakılırsa uyku kalitesini büyük ölçüde artırır.
Düzgün bir uyku için uykusuz bir geceden daha sonra bile yatma ve kalkma saatlerine bağlı kalın. Şayet uykuya dalmakta zorlanıyorsanız yatakta beklemeyin, kalkın ve kitap okumak üzere rahatlatıcı bir şey yapın. Öğle uykusundan kaçının, gündüz uykuları gece uykunuzu bozabilir.
Kahve ve güç içecekleri uykuya dalmayı zorlaştırmasının yanı sıra gece uyanmayı da tesirler. Yatağa aç karnına gitmeyin fakat tam tok da olmayın. Aç hissediyorsanız yatmadan 1 saat evvel yoğurt yemek yardımcı olacaktır. Yatak odası sakin, sessiz ve rahatlatıcı olmalıdır. Ayrıyeten gün ortasında idman yapmak uykusuzluğu yenmeye yardımcı olacaktır.
Berbat bir gece uykusu yaşayabilirsiniz lakin bu, daima bir uyku eksikliğine dönüşürse çeşitli hastalıkların habercisi olabilir.
Kalp hastalığı
Koroner kalp hastalığı ekseriyetle uykuya müdahale eder. Kalp rahatsızlığı olan insanların yaklaşık yüzde 50’sinin uyumakta zorluk çektiği ve uyku eksikliği yaşadığı iddia ediliyor.
Gün boyunca beden sıvıları doğal olarak bacakların şişmesine yol açar. Gece yatağa gidildiğinde, bedende bir daha dağılırlar. Lakin kalbiniz âlâ çalışmıyorsa, bu sıvılar kalbinizde ve akciğerlerinizde sakin olabilir. Oturma durumu almak, onları daha uygun dağıtmaya yardımcı olur.
Kalp hastalıklarının başka belirtileri içinde göğüs ağrısı, nefes darlığı, süratli yahut sistemsiz kalp atışı bulunur. Kalp ve damar hastalıkları dünya çapında önde gelen vefat sebebidir. Kalp sorununuz olduğunu düşünüyorsanız kesinlikle bir uzmana başvurun.
Tiroid sorunları
Tiroid bezinin fazla çalışması manasına gelen hipertiroidizm, çeşitli metabolik işlevlerin hızlanmasına niye olur. Hipertiroidizmde beşerler huzursuz hissederler ve geceleri rahatlamak ve uyumak için zorlanabilirler.
Hipertiroidizmde vakit içinde beden yorulur ve uykusuzluk niçiniyle tükenir. Hipertiroidizmin öbür belirtileri içinde ellerin titremesi, kas yorgunluğu, sık bağırsak hareketleri ve kilo kaybı bulunur. Tiroid hormon düzeylerini ölçen sıradan bir kan testi ile teşhis edilebilir.
Artrit
Artritli bireylerin yüzde 50’sine kadarının uyumakta zorluk çektiği kestirim ediliyor. Artritli hastaları uykuya dalmaktan alıkoyan yalnızca ağrılar değil; artritin kısır bir döngü yaratan iltihaplanma ve telaşa niye olması olarak görülüyor. Artrit kıkırdak kaybıdır ve hem de bedenin iltihaplanma yoluyla bu kayba verdiği karşılıktır ve iltihaplanmadaki artışa uyku kaybı eşlik eder. Uykusuzluk iltihabı ve ağrıyı arttırır ve iltihap uyku kalitesinde bir azalmaya yol açar. Bu bir kısır döngü haline gelir.
Eklem ağrısı, şişlik, sertlik, yorgunluk yahut ortaya çıkan ve kaybolan döküntüler üzere belirtileri olan 100’den çok farklı artrit çeşidi vardır. Teşhis koymak kolay değildir. Bu yüzden şüpheleniyorsanız kesinlikle bir uzmana başvurun.
Alerjiler
Hava alerjenleri burunda iltihaplanmaya yol açar ve tıkanıklık yapan hususların üretimini tetikler. Gün boyunca aslına bakarsan tatsız olan bu belirtiler uykunuzu engelleyebilir.
Çalışmalar, bu çeşit alerji belirtilerinin varlığında uykuya dalmada insanların yüzde 40’tan fazlasının zorluk çektiğini göstermektedir. Alerjilerin öteki belirtileri içinde öksürme, hapşırma, sulu gözler ve boğazda kaşıntı bulunur.
Reflü
Gastroözofageal reflü hastalığı, 45 ila 64 yaşları içindeki şahıslarda uykusuzluğun ana niçinlerinden biridir. Reflü durumunda asit mideden yemek borusuna yükselir ve uzanırken yanmaya, öksürüğe ve boğulmaya yol açar.
Reflü hastalığının öbür belirtileri içinde diş eti iltihabı, boğaz ağrısı, geğirme ve ağız kokusu bulunur. Belli hayat stili alışkanlıklarını değiştirerek ve çeşitli ilaçları kullanarak reflü tedavi edilebilir.
Uyku apnesi
Çoklukla boğulma ve nefes daralmalarının eşlik ettiği kuvvetli kronik horlama, obstrüktif uyku apnesinin en değerli işaretidir. Uykuya daldığınızda, boğazınızdaki kaslar doğal olarak gevşer. Uyku apnesinde ise fazlaca fazla gevşerler, bu da hava yollarının kapanmasına yol açar, kişi nefesini alabilmek için kısa bir süre uyanmaya zorlanır.
Uyku apnesinin öteki belirtileri içinde sabah baş ağrısı, gece terlemesi, ağız kuruluğu, uyanıldığında boğaz ağrısı bulunur. Ayrıyeten uyku apnesi yaşayan beşerler gün boyunca konsantre olmakta zorlanabilirler. Ruh hali berbatlaşabilir ve zihin açıklığı azalabilir. Bunlar, uyku eksikliğinin neticelerindan bazılarıdır.
Uyku apnesi katiyetle görmezden gelinmemelidir. Yorgunluk ve gündüz uykululuk haline ve ayrıyeten hipertansiyon, kalp ritmi bozuklukları üzere sıhhat sorunlarına yol açabilir.
Huzursuz bacak sendromu
Karıncalanan ve yanan bacaklar geceleri yük hislerinin eşlik etmesiyle huzursuz bacak sendromunun bir işareti olabilir. Bu uyku bozukluğunun toplumda pek yaygın olduğu kestirim ediliyor. Birtakım hastalar bacaklarının etrafında bir şey sürünüyormuş üzere yahut bacak kaslarının derinliklerine su aktığını hissederler.
Huzursuz bacak sendromunda beşerler, gerginliği azaltmak için bacaklarını hareket ettirmeye karşı neredeyse karşı konulmaz bir gereksinim yaşarlar. Durum günün sonunda ve beden dinlenirken kötüleşir, bu yüzden bu sendrom kişinin uykuya dalmasını önler.
Hormonal dalgalanmalar
Bayanlarda ortalama menopoz yaşı 50’dir fakat hormonal dalgalanmalar yıllar evvel başlayabilir ve gecelerinizi mahvedebilir. Uykuyu tetikleyen hormon olan progesteron üretimi, menopozda azalır ve uykuya dalmak zorlaşır. Ayrıyeten sıcak basmaları da uykuyu bozar.
Parkinson hastalığı
Demans, Alzheimer ve Parkinson üzere nörodejeneratif hastalıklara ekseriyetle uyku bozuklukları eşlik eder. Parkinson hastaları olağanda uykuya dalarlar, lakin gece boyunca uyanma eğilimindedirler. Parkinson hastalarının uykuları kabuslar, huzursuz bacak sendromu ve noktüri (geceleri sık idrara çıkma ihtiyacı) niçiniyle de bozulabilir.
Parkinson, temel olarak yaşlıları etkileyen merkezi hudut sisteminin bir bozukluğudur. Titremelere, istikrar sıkıntılarına ve konuşma, yürüme yahut yeme zorluğuna yol açar.
Depresyon
Depresyonda olan insanların dörtte üçünün uykusuzluk yaşadığı varsayım ediliyor. Uyku ve depresyon içindeki bağ karmaşıktır ve her ikisi de birbirini tesirler. Uyku eksikliği yalnızca depresyonda rol oynamakla kalmaz, beraberinde depresyondaki insanların beyinlerindeki değişiklikler direkt uykuya müdahale eder. Bu niçinle depresyon tedavisine dinlenme eşlik etmelidir.
İlgi kaybı, motivasyon eksikliği, ümitsizlik hissi, beden ağrıları, iştah değişiklikleri üzere depresyon belirtileriniz var ise kesinlikle bir uzmana danışın.
Uykunun ve kaliteli dinlenmenin beden için kıymetinin ihmal edilmesi, sıhhat için epey kıymetli olabilecek bir ekip olumsuz sonuçlara niye olur. Yalnızca bir gecelik berbat uykudan daha sonra dahi enfeksiyonlarla ve kanser üzere çeşitli hastalıklarla savaşmaktan sorumlu hücrelerde büyük ölçüde düşüş yaşanır.
Uzmanlar, her gece 7 ila 9 saat içinde uyumayı öneriyor. Dikkat edilmesi gereken en kıymetli noktalardan biri uykunun başlangıç ve bitiş saatleri olarak öne çıkıyor. Saat 23:00 – 07:00 ortası uyku ile 03:00 – 11:00 ortası uykunun mühletleri birebir bulunmasına karşın kaliteleri pek farklıdır. Her gece 23:00’da uyuyup, sabah 07:00’da uyanmak, başka saate bakılırsa uyku kalitesini büyük ölçüde artırır.
Düzgün bir uyku için uykusuz bir geceden daha sonra bile yatma ve kalkma saatlerine bağlı kalın. Şayet uykuya dalmakta zorlanıyorsanız yatakta beklemeyin, kalkın ve kitap okumak üzere rahatlatıcı bir şey yapın. Öğle uykusundan kaçının, gündüz uykuları gece uykunuzu bozabilir.
Kahve ve güç içecekleri uykuya dalmayı zorlaştırmasının yanı sıra gece uyanmayı da tesirler. Yatağa aç karnına gitmeyin fakat tam tok da olmayın. Aç hissediyorsanız yatmadan 1 saat evvel yoğurt yemek yardımcı olacaktır. Yatak odası sakin, sessiz ve rahatlatıcı olmalıdır. Ayrıyeten gün ortasında idman yapmak uykusuzluğu yenmeye yardımcı olacaktır.
Berbat bir gece uykusu yaşayabilirsiniz lakin bu, daima bir uyku eksikliğine dönüşürse çeşitli hastalıkların habercisi olabilir.
Kalp hastalığı
Koroner kalp hastalığı ekseriyetle uykuya müdahale eder. Kalp rahatsızlığı olan insanların yaklaşık yüzde 50’sinin uyumakta zorluk çektiği ve uyku eksikliği yaşadığı iddia ediliyor.
Gün boyunca beden sıvıları doğal olarak bacakların şişmesine yol açar. Gece yatağa gidildiğinde, bedende bir daha dağılırlar. Lakin kalbiniz âlâ çalışmıyorsa, bu sıvılar kalbinizde ve akciğerlerinizde sakin olabilir. Oturma durumu almak, onları daha uygun dağıtmaya yardımcı olur.
Kalp hastalıklarının başka belirtileri içinde göğüs ağrısı, nefes darlığı, süratli yahut sistemsiz kalp atışı bulunur. Kalp ve damar hastalıkları dünya çapında önde gelen vefat sebebidir. Kalp sorununuz olduğunu düşünüyorsanız kesinlikle bir uzmana başvurun.
Tiroid sorunları
Tiroid bezinin fazla çalışması manasına gelen hipertiroidizm, çeşitli metabolik işlevlerin hızlanmasına niye olur. Hipertiroidizmde beşerler huzursuz hissederler ve geceleri rahatlamak ve uyumak için zorlanabilirler.
Hipertiroidizmde vakit içinde beden yorulur ve uykusuzluk niçiniyle tükenir. Hipertiroidizmin öbür belirtileri içinde ellerin titremesi, kas yorgunluğu, sık bağırsak hareketleri ve kilo kaybı bulunur. Tiroid hormon düzeylerini ölçen sıradan bir kan testi ile teşhis edilebilir.
Artrit
Artritli bireylerin yüzde 50’sine kadarının uyumakta zorluk çektiği kestirim ediliyor. Artritli hastaları uykuya dalmaktan alıkoyan yalnızca ağrılar değil; artritin kısır bir döngü yaratan iltihaplanma ve telaşa niye olması olarak görülüyor. Artrit kıkırdak kaybıdır ve hem de bedenin iltihaplanma yoluyla bu kayba verdiği karşılıktır ve iltihaplanmadaki artışa uyku kaybı eşlik eder. Uykusuzluk iltihabı ve ağrıyı arttırır ve iltihap uyku kalitesinde bir azalmaya yol açar. Bu bir kısır döngü haline gelir.
Eklem ağrısı, şişlik, sertlik, yorgunluk yahut ortaya çıkan ve kaybolan döküntüler üzere belirtileri olan 100’den çok farklı artrit çeşidi vardır. Teşhis koymak kolay değildir. Bu yüzden şüpheleniyorsanız kesinlikle bir uzmana başvurun.
Alerjiler
Hava alerjenleri burunda iltihaplanmaya yol açar ve tıkanıklık yapan hususların üretimini tetikler. Gün boyunca aslına bakarsan tatsız olan bu belirtiler uykunuzu engelleyebilir.
Çalışmalar, bu çeşit alerji belirtilerinin varlığında uykuya dalmada insanların yüzde 40’tan fazlasının zorluk çektiğini göstermektedir. Alerjilerin öteki belirtileri içinde öksürme, hapşırma, sulu gözler ve boğazda kaşıntı bulunur.
Reflü
Gastroözofageal reflü hastalığı, 45 ila 64 yaşları içindeki şahıslarda uykusuzluğun ana niçinlerinden biridir. Reflü durumunda asit mideden yemek borusuna yükselir ve uzanırken yanmaya, öksürüğe ve boğulmaya yol açar.
Reflü hastalığının öbür belirtileri içinde diş eti iltihabı, boğaz ağrısı, geğirme ve ağız kokusu bulunur. Belli hayat stili alışkanlıklarını değiştirerek ve çeşitli ilaçları kullanarak reflü tedavi edilebilir.
Uyku apnesi
Çoklukla boğulma ve nefes daralmalarının eşlik ettiği kuvvetli kronik horlama, obstrüktif uyku apnesinin en değerli işaretidir. Uykuya daldığınızda, boğazınızdaki kaslar doğal olarak gevşer. Uyku apnesinde ise fazlaca fazla gevşerler, bu da hava yollarının kapanmasına yol açar, kişi nefesini alabilmek için kısa bir süre uyanmaya zorlanır.
Uyku apnesinin öteki belirtileri içinde sabah baş ağrısı, gece terlemesi, ağız kuruluğu, uyanıldığında boğaz ağrısı bulunur. Ayrıyeten uyku apnesi yaşayan beşerler gün boyunca konsantre olmakta zorlanabilirler. Ruh hali berbatlaşabilir ve zihin açıklığı azalabilir. Bunlar, uyku eksikliğinin neticelerindan bazılarıdır.
Uyku apnesi katiyetle görmezden gelinmemelidir. Yorgunluk ve gündüz uykululuk haline ve ayrıyeten hipertansiyon, kalp ritmi bozuklukları üzere sıhhat sorunlarına yol açabilir.
Huzursuz bacak sendromu
Karıncalanan ve yanan bacaklar geceleri yük hislerinin eşlik etmesiyle huzursuz bacak sendromunun bir işareti olabilir. Bu uyku bozukluğunun toplumda pek yaygın olduğu kestirim ediliyor. Birtakım hastalar bacaklarının etrafında bir şey sürünüyormuş üzere yahut bacak kaslarının derinliklerine su aktığını hissederler.
Huzursuz bacak sendromunda beşerler, gerginliği azaltmak için bacaklarını hareket ettirmeye karşı neredeyse karşı konulmaz bir gereksinim yaşarlar. Durum günün sonunda ve beden dinlenirken kötüleşir, bu yüzden bu sendrom kişinin uykuya dalmasını önler.
Hormonal dalgalanmalar
Bayanlarda ortalama menopoz yaşı 50’dir fakat hormonal dalgalanmalar yıllar evvel başlayabilir ve gecelerinizi mahvedebilir. Uykuyu tetikleyen hormon olan progesteron üretimi, menopozda azalır ve uykuya dalmak zorlaşır. Ayrıyeten sıcak basmaları da uykuyu bozar.
Parkinson hastalığı
Demans, Alzheimer ve Parkinson üzere nörodejeneratif hastalıklara ekseriyetle uyku bozuklukları eşlik eder. Parkinson hastaları olağanda uykuya dalarlar, lakin gece boyunca uyanma eğilimindedirler. Parkinson hastalarının uykuları kabuslar, huzursuz bacak sendromu ve noktüri (geceleri sık idrara çıkma ihtiyacı) niçiniyle de bozulabilir.
Parkinson, temel olarak yaşlıları etkileyen merkezi hudut sisteminin bir bozukluğudur. Titremelere, istikrar sıkıntılarına ve konuşma, yürüme yahut yeme zorluğuna yol açar.
Depresyon
Depresyonda olan insanların dörtte üçünün uykusuzluk yaşadığı varsayım ediliyor. Uyku ve depresyon içindeki bağ karmaşıktır ve her ikisi de birbirini tesirler. Uyku eksikliği yalnızca depresyonda rol oynamakla kalmaz, beraberinde depresyondaki insanların beyinlerindeki değişiklikler direkt uykuya müdahale eder. Bu niçinle depresyon tedavisine dinlenme eşlik etmelidir.
İlgi kaybı, motivasyon eksikliği, ümitsizlik hissi, beden ağrıları, iştah değişiklikleri üzere depresyon belirtileriniz var ise kesinlikle bir uzmana danışın.