Pankreas, mide ile omurga içinde karın derinliklerinde bulunan büyük bir bezdir. Pankreas baş, gövde ve kuyruktan oluşur. Baş, bağırsak halkaları ile çevrili en hacimli kısımdır ve boyun ismi verilen ve direkt organın öbür kısmına bağlanan küçük bir daralmaya sahiptir. Gövde uzun bir hale sahiptir. Kuyruk ismi verilen kısım, dalakla temas halinde olan ince bir kısımdır.
Pankreas proteinlerin, yağların ve şekerlerin sindirimi için gerekli enzimleri üretir ve ayrıyeten kana insülin ve glukagon dahil olmak üzere hormonlar salgılar. Bunlar kandaki şeker düzeylerinin düzenlenmesi için gereklidir.
Pankreas kanseri ne kadar yaygındır?
Pankreas kanseri, her yıl epey sayıda insanı etkileyen çok agresif bir kanser tipidir. 2020’de dünya çapında yaklaşık 500 bin yeni olay teşhis edilmiş ve yaklaşık 466 bin mevt kaydedilmiştir.
Pankreas kanserinin görülme oranının ilerleyen senelerda kıymetli ölçüde artması ve kanser ölümlerinin ikinci önde gelen sebebi olması beklenmektedir.
Görülme oranının artmasının birinci sebebi insanların geçmişe göre daha uzun ömürlü olmasıdır. Pankreas kanseri ileri yaşlarındaki insanları daha sık tesirler. İkinci niye ise ömür üslubudur.
Teşhis araçları son senelerda gelişmesine karşın, pankreasın duktal adenokarsinomunun (PDAC) mevt oranı hala devasa yüksekliktetir. Bu kanser çeşidi temel olarak belirti vermeyen bir hastalıktır ve fazlaca ileri bir etapta olduğu vakit teşhis edilir. Bu niçinle cerrahi olarak çıkarılması mümkün olmaz.
Pankreas kanserinin son evreye ilerlemesi ne kadar sürer?
Pankreas kanseri epeyce yavaş ilerler, tam gelişme 10 ila 20 yıl sürebilir. Belirtilerin çabucak hemen görülmediği başlangıç aşamasında, pankreasta kanser öncesi preinvaziv lezyonlar birikir.
Tanımlanan üç tip pre-invaziv lezyon vardır:
Pankreatik intraepitelyal neoplastik lezyonlar (PanIN)
Bu lezyonlar en sık görülenlerdir ve kendilerini oluşturan hücrelerin biçimindeki değişikliklere bakılırsa üç etapta sınıflandırılır. Erken etaplarda (PanIN-1A, PanIN-1B) kanal hücreleri gerilmeye ve müsin üretmeye başlar. Hastalık ilerledikçe, epitel büsbütün yenilenene kadar çekirdeklerdeki anomaliler ve düzensizlik (PanIN-2, PanIN-3) artar. Bu lezyonların gelişimi, progresif genetik mutasyon birikimi ve tümörü çevreleyen ortamın değişikliklerine paralel olarak ortaya çıkan invaziv karsinom oluşumuna niye olur.
İntraduktal müsinöz papiller lezyonlar (IPMN)
Bu lezyonlar, müsin kümeleri içeren kalın bir sıvı üreten kistler formunda kanalların ortasında büyür.
Müsinöz kistadenomlar (MCN’ler)
Bu lezyonlar sıklıkla müsin içeren tek kistlerden oluşur.
Pankreas kanseri kalıtsal bir hastalık mıdır?
Pankreas kanserlerinin yalnızca yüzde 5 ila 10’unun kalıtsal risk faktörlerine bağlı olduğu varsayım edilmektedir. Lakin hastalığın başlangıcı genetik değişikliklerle yakından alakalıdır. Her etabın kendi moleküler imzası vardır, yani hastalık ilerledikçe artan mutasyonlar görülğr.
Genetik olarak geçen ve pankreas kanseri geliştirme riskini büyük ölçüde artıran kimi ender hastalıklar da vardır:
– Peutz-Jeghers sendromu, STK11 / LKB geninde bir mutasyon ile karakterize gastrointestinal sistemin bir polipozisi,
– CDKN2 geninde mutasyonlar bulunan atipik ailesel fazlacalu melanom-nevus sendromu,
– DNA tamiri için kıymetli olan genlerin mutasyonlarına sahip Lynch sendromu,
– BRCA1 ve BRCA2 genlerindeki, temel olarak yumurtalık ve göğüs kanseri ile alakalı mutasyonlar.
Pankreas kanserinin niçinleri ve risk faktörleri nelerdir?
Pankreas kanserinin gelişmenine katkıda bulunabilecek birkaç risk faktörü vardır ve bunlardan kimileri kişinin hayat üslubunu değiştirerek ortadan kaldırılabilir.
İleri yaş
Tanı konulan hastaların 30 yaşından küçük olması fazlaca enderdir. Risk altındaki bireylerin yaklaşık yüzde 90’ı 55 yaşın üzerindedir.
Sigara
Kanser gelişme riskinde 2,5 kat artışa niye olan en değerli değiştirilebilir risk faktörü sigaradır.
Obezite yahut fazla kilo
Vücut Kitle İndeksi’nin her 5 ünitesi için risk yüzde 10 artar.
Tip 2 diyabet
Genellikle yanlış beslenme, obezite yahut fazla kilo niçiniyle ortaya çıkan tip 2 diyabet de pankreas kanseri için bir risk faktörüdür.
Kronik pankreatit
Pankreasın kronik iltihaplanma durumu, fibroz gelişmenine ve pankreas hasarına niye olur. Bu durum pankreas kanserine yakalanma riskini 13 kat artırır.
Hastalığın sebebini bilmeden, tedbire pek zordur. Bu niçinle, hiç elbet, sigara ve alkol kullanmasından kaçınmak ve sağlıklı bir ömür stili izlemek tavsiye edilir. Meyve ve sebzelerden varlıklı bir diyetle beslenmeye itina gösterin ve fizikî aktivite yapın.
Pankreas kanserinin belirtileri nelerdir?
Ne yazık ki, pankreas kanseri olan birçok insan kanserin erken evrelerinde hiç bir belirti göstermez. Belirtiler mevcut olsa bile, fazlaca belirsizdirler ve onları tanımlamak ve pankreas kanserine bağlamak epeyce zordur.
Belirtiler ekseriyetle tümör ilerlediğinde, öteki organlara yayıldığında yahut safra kanallarını tıkadığında gözlemlenebilir hale gelir.
En sık görülen belirtiler şunlardır:
– Kilo kaybı,
– İştah kaybı,
– Sarılık (cildin ve başka beden dokularının sararması),
– Karın yahut sırt ağrısı,
– Mide bulantısı ve kusma,
– kuvvetli zayıflık.
Daha nadiren safra yollarının iltihabı (kolanjit), pankreatit, venöz tromboz ve hadiselerin yüzde 13 ila 20’sinde diyabet oluşabilir.
Pankreas kanseri nasıl teşhis edilir?
Organın erişilemeyen pozisyonu niçiniyle pankreas kanserini teşhis etmek zordur.
Kandaki spesifik molekülleri ölçerek yapılabilen tesirli bir teşhis, hastanın hayatta kalması üzerinde büyük bir tesire sahiptir. Pankreas kanseri varlığının en erken gelişim kademelerinden itibaren sinyal verebilen dolanımdaki biyobelirteçler kullanılmalıdır. CA19.9, pankreas kanserinin varlığını saptamak için şu anda kullanılan biyobelirteçtir. CA19.9 düzeylerindeki vakit ortasındaki değişim ilaç tedavilerine karşılığı izlemek için de kullanılır.
CA19.9 ile birlikte kullanılmak üzere hem tümör tıpkı vakitte tümör etrafından türetilen öbür belirteçlerin keşfi ve kombine kullanması için çalışmalar devam etmektedir.
Pankreas kanserini teşhis etmek için tamamlayıcı manzara tahlil teknikleri de kullanılır. Bilgisayarlı tomografi (BT) ve manyetik rezonans görüntüleme (MR), organdaki değişikliklerin tahlili yoluyla tümörün erken bir etapta tanımlanmasına imkan tanır. Ayrıyeten MR, safra yollarının detaylı değerlendirmesini sağlar ve karaciğer lezyonlarının belirlenmesini sağlar.
Endoskopik ultrason (EUS), lenf düğümlerini tanımlamak ve tümör ile komşu damarlar içindeki ilgiyi kıymetlendirmek için ek bir araç olarak kullanılır. Bu teknik fazlaca hassastır ve çapı 2 cm’den küçük olan lezyonları tespit edebilir. İnce bir iğnenin kullanılmasıyla dokulardan örnek alınır.
Pankreas için en âlâ 10 yiyecek
Pankreas sıhhatine bilhassa güzel gelen birtakım besinler vardır:
1. Tam tahıllar
Tam tahıllar ve rafine edilmemiş unlarla yapılan eserler, metabolizma için faydalı mineraller ve vitaminler sağlar ve pankreas için berbat olan kan şekeri dalgalanmalarının sınırlanmasını ve insülin dengesizliklerinin önlenmesini, çok kilo ve iltihaplanmanın azaltılmasını sağlar.
2. Yaban mersini
Yaban mersini antioksidanlar, bilhassa hücre hasarını önlemek için değerli olan antosiyaninler ve resveratrol üzere hususlar açısından en varlıklı besinler içindedır. Antosiyaninler pankreas ve karaciğer lezyonlarını güzelleştirmek ve pankreastaki Beta hücrelerini korumak için faydalıdır.
3. Kırmızı üzüm
Kırmızı üzüm, tümör ve iltihap önleyici tesire sahip bir molekül olan resveratrol için uygun bir kaynaktır. Çalışmalar, resveratrolün pankreasta oksidatif tesirlere niye olan hür radikalleri etkisiz hale getirerek şiddetli akut pankreatit üzerinde terapötik bir tesire sahip olduğunu göstermektedir.
4. Yoğurt
Yoğurt, pankreas için değerli faydaları olan, bağışıklık sistemini ve sindirim sistemini sağlıklı tutmaya yardımcı olan faydalı bakteriler olan probiyotikler için güzel bir kaynaktır.
5. Su
Pankreas iltihabı dehidrasyona niye olabilir ve bu niçinle her gün bol su içmek kıymetlidir.
6. Kereviz
Apigenin, kereviz de dahil olmak üzere çeşitli bitkilerde bulunan bir bileşiktir ve kanser önleyici tesirleriyle bilinmektedir. Araştırmalar, kerevizde kayda kıymet ölçülerde bulunan apigenin hususunun bilhassa yumurtalık ve pankreas kanseri ile uğraşta hayli tesirli olduğunu göstermiştir. Apigenin, kanserin başlangıcında anahtar bir enzimi etkisiz hale getirerek pankreas kanseri hücrelerinin ölmesini sağlar.
7. Enginar
Enginar pankreas kanserine karşı yardımcı olabilir. Bu bitkilerin antitümör özellikleri, içerdiği apigenin ve lutein isimli antioksidanlardan gelir. Bu antioksidanlar bedendeki toksinleri yok etme özelliğine sahiptir.
8. Tarçın
Tarçın, kan şekeri düzeylerinin düşürülmesini ve sirkülasyondaki yağların, trigliseritlerin ve makus kolesterolün düzeylerinin güzelleştirilmesini kolaylaştırır. bu türlü pankreasın çalışması rahatlar.
9. Bitkisel proteinler
Baklagiller ve soya, düşük doymuş yağ içeriğine sahip kusursuz protein kaynaklarıdır. Protein diyette değerlidir, çok doymuş yağ ise pankreasla ilgili problemleri şiddetlendirebilir, sindirim için gereken daha fazla enzim üretmeye zorlayabilir ve var olan pankreas hastalıklarını daha da kötüleştirebilir.
10. Lahana
Lahana brokoli, karnabahar yahut kara lahana tüketmek, pankreasın gelişen tümörlerden korunmasında yarar sağlar. Haftada en az iki sefer tüketilmesi önerilir. Fakat iyot eksikliğine bağlı hipotiroidizm durumunda, iyot muhtaçlığını büyük ölçüde artırdıkları için bu sebzelerin fazla tüketimi önerilmez.
Pankreas proteinlerin, yağların ve şekerlerin sindirimi için gerekli enzimleri üretir ve ayrıyeten kana insülin ve glukagon dahil olmak üzere hormonlar salgılar. Bunlar kandaki şeker düzeylerinin düzenlenmesi için gereklidir.
Pankreas kanseri ne kadar yaygındır?
Pankreas kanseri, her yıl epey sayıda insanı etkileyen çok agresif bir kanser tipidir. 2020’de dünya çapında yaklaşık 500 bin yeni olay teşhis edilmiş ve yaklaşık 466 bin mevt kaydedilmiştir.
Pankreas kanserinin görülme oranının ilerleyen senelerda kıymetli ölçüde artması ve kanser ölümlerinin ikinci önde gelen sebebi olması beklenmektedir.
Görülme oranının artmasının birinci sebebi insanların geçmişe göre daha uzun ömürlü olmasıdır. Pankreas kanseri ileri yaşlarındaki insanları daha sık tesirler. İkinci niye ise ömür üslubudur.
Teşhis araçları son senelerda gelişmesine karşın, pankreasın duktal adenokarsinomunun (PDAC) mevt oranı hala devasa yüksekliktetir. Bu kanser çeşidi temel olarak belirti vermeyen bir hastalıktır ve fazlaca ileri bir etapta olduğu vakit teşhis edilir. Bu niçinle cerrahi olarak çıkarılması mümkün olmaz.
Pankreas kanserinin son evreye ilerlemesi ne kadar sürer?
Pankreas kanseri epeyce yavaş ilerler, tam gelişme 10 ila 20 yıl sürebilir. Belirtilerin çabucak hemen görülmediği başlangıç aşamasında, pankreasta kanser öncesi preinvaziv lezyonlar birikir.
Tanımlanan üç tip pre-invaziv lezyon vardır:
Pankreatik intraepitelyal neoplastik lezyonlar (PanIN)
Bu lezyonlar en sık görülenlerdir ve kendilerini oluşturan hücrelerin biçimindeki değişikliklere bakılırsa üç etapta sınıflandırılır. Erken etaplarda (PanIN-1A, PanIN-1B) kanal hücreleri gerilmeye ve müsin üretmeye başlar. Hastalık ilerledikçe, epitel büsbütün yenilenene kadar çekirdeklerdeki anomaliler ve düzensizlik (PanIN-2, PanIN-3) artar. Bu lezyonların gelişimi, progresif genetik mutasyon birikimi ve tümörü çevreleyen ortamın değişikliklerine paralel olarak ortaya çıkan invaziv karsinom oluşumuna niye olur.
İntraduktal müsinöz papiller lezyonlar (IPMN)
Bu lezyonlar, müsin kümeleri içeren kalın bir sıvı üreten kistler formunda kanalların ortasında büyür.
Müsinöz kistadenomlar (MCN’ler)
Bu lezyonlar sıklıkla müsin içeren tek kistlerden oluşur.
Pankreas kanseri kalıtsal bir hastalık mıdır?
Pankreas kanserlerinin yalnızca yüzde 5 ila 10’unun kalıtsal risk faktörlerine bağlı olduğu varsayım edilmektedir. Lakin hastalığın başlangıcı genetik değişikliklerle yakından alakalıdır. Her etabın kendi moleküler imzası vardır, yani hastalık ilerledikçe artan mutasyonlar görülğr.
Genetik olarak geçen ve pankreas kanseri geliştirme riskini büyük ölçüde artıran kimi ender hastalıklar da vardır:
– Peutz-Jeghers sendromu, STK11 / LKB geninde bir mutasyon ile karakterize gastrointestinal sistemin bir polipozisi,
– CDKN2 geninde mutasyonlar bulunan atipik ailesel fazlacalu melanom-nevus sendromu,
– DNA tamiri için kıymetli olan genlerin mutasyonlarına sahip Lynch sendromu,
– BRCA1 ve BRCA2 genlerindeki, temel olarak yumurtalık ve göğüs kanseri ile alakalı mutasyonlar.
Pankreas kanserinin niçinleri ve risk faktörleri nelerdir?
Pankreas kanserinin gelişmenine katkıda bulunabilecek birkaç risk faktörü vardır ve bunlardan kimileri kişinin hayat üslubunu değiştirerek ortadan kaldırılabilir.
İleri yaş
Tanı konulan hastaların 30 yaşından küçük olması fazlaca enderdir. Risk altındaki bireylerin yaklaşık yüzde 90’ı 55 yaşın üzerindedir.
Sigara
Kanser gelişme riskinde 2,5 kat artışa niye olan en değerli değiştirilebilir risk faktörü sigaradır.
Obezite yahut fazla kilo
Vücut Kitle İndeksi’nin her 5 ünitesi için risk yüzde 10 artar.
Tip 2 diyabet
Genellikle yanlış beslenme, obezite yahut fazla kilo niçiniyle ortaya çıkan tip 2 diyabet de pankreas kanseri için bir risk faktörüdür.
Kronik pankreatit
Pankreasın kronik iltihaplanma durumu, fibroz gelişmenine ve pankreas hasarına niye olur. Bu durum pankreas kanserine yakalanma riskini 13 kat artırır.
Hastalığın sebebini bilmeden, tedbire pek zordur. Bu niçinle, hiç elbet, sigara ve alkol kullanmasından kaçınmak ve sağlıklı bir ömür stili izlemek tavsiye edilir. Meyve ve sebzelerden varlıklı bir diyetle beslenmeye itina gösterin ve fizikî aktivite yapın.
Pankreas kanserinin belirtileri nelerdir?
Ne yazık ki, pankreas kanseri olan birçok insan kanserin erken evrelerinde hiç bir belirti göstermez. Belirtiler mevcut olsa bile, fazlaca belirsizdirler ve onları tanımlamak ve pankreas kanserine bağlamak epeyce zordur.
Belirtiler ekseriyetle tümör ilerlediğinde, öteki organlara yayıldığında yahut safra kanallarını tıkadığında gözlemlenebilir hale gelir.
En sık görülen belirtiler şunlardır:
– Kilo kaybı,
– İştah kaybı,
– Sarılık (cildin ve başka beden dokularının sararması),
– Karın yahut sırt ağrısı,
– Mide bulantısı ve kusma,
– kuvvetli zayıflık.
Daha nadiren safra yollarının iltihabı (kolanjit), pankreatit, venöz tromboz ve hadiselerin yüzde 13 ila 20’sinde diyabet oluşabilir.
Pankreas kanseri nasıl teşhis edilir?
Organın erişilemeyen pozisyonu niçiniyle pankreas kanserini teşhis etmek zordur.
Kandaki spesifik molekülleri ölçerek yapılabilen tesirli bir teşhis, hastanın hayatta kalması üzerinde büyük bir tesire sahiptir. Pankreas kanseri varlığının en erken gelişim kademelerinden itibaren sinyal verebilen dolanımdaki biyobelirteçler kullanılmalıdır. CA19.9, pankreas kanserinin varlığını saptamak için şu anda kullanılan biyobelirteçtir. CA19.9 düzeylerindeki vakit ortasındaki değişim ilaç tedavilerine karşılığı izlemek için de kullanılır.
CA19.9 ile birlikte kullanılmak üzere hem tümör tıpkı vakitte tümör etrafından türetilen öbür belirteçlerin keşfi ve kombine kullanması için çalışmalar devam etmektedir.
Pankreas kanserini teşhis etmek için tamamlayıcı manzara tahlil teknikleri de kullanılır. Bilgisayarlı tomografi (BT) ve manyetik rezonans görüntüleme (MR), organdaki değişikliklerin tahlili yoluyla tümörün erken bir etapta tanımlanmasına imkan tanır. Ayrıyeten MR, safra yollarının detaylı değerlendirmesini sağlar ve karaciğer lezyonlarının belirlenmesini sağlar.
Endoskopik ultrason (EUS), lenf düğümlerini tanımlamak ve tümör ile komşu damarlar içindeki ilgiyi kıymetlendirmek için ek bir araç olarak kullanılır. Bu teknik fazlaca hassastır ve çapı 2 cm’den küçük olan lezyonları tespit edebilir. İnce bir iğnenin kullanılmasıyla dokulardan örnek alınır.
Pankreas için en âlâ 10 yiyecek
Pankreas sıhhatine bilhassa güzel gelen birtakım besinler vardır:
1. Tam tahıllar
Tam tahıllar ve rafine edilmemiş unlarla yapılan eserler, metabolizma için faydalı mineraller ve vitaminler sağlar ve pankreas için berbat olan kan şekeri dalgalanmalarının sınırlanmasını ve insülin dengesizliklerinin önlenmesini, çok kilo ve iltihaplanmanın azaltılmasını sağlar.
2. Yaban mersini
Yaban mersini antioksidanlar, bilhassa hücre hasarını önlemek için değerli olan antosiyaninler ve resveratrol üzere hususlar açısından en varlıklı besinler içindedır. Antosiyaninler pankreas ve karaciğer lezyonlarını güzelleştirmek ve pankreastaki Beta hücrelerini korumak için faydalıdır.
3. Kırmızı üzüm
Kırmızı üzüm, tümör ve iltihap önleyici tesire sahip bir molekül olan resveratrol için uygun bir kaynaktır. Çalışmalar, resveratrolün pankreasta oksidatif tesirlere niye olan hür radikalleri etkisiz hale getirerek şiddetli akut pankreatit üzerinde terapötik bir tesire sahip olduğunu göstermektedir.
4. Yoğurt
Yoğurt, pankreas için değerli faydaları olan, bağışıklık sistemini ve sindirim sistemini sağlıklı tutmaya yardımcı olan faydalı bakteriler olan probiyotikler için güzel bir kaynaktır.
5. Su
Pankreas iltihabı dehidrasyona niye olabilir ve bu niçinle her gün bol su içmek kıymetlidir.
6. Kereviz
Apigenin, kereviz de dahil olmak üzere çeşitli bitkilerde bulunan bir bileşiktir ve kanser önleyici tesirleriyle bilinmektedir. Araştırmalar, kerevizde kayda kıymet ölçülerde bulunan apigenin hususunun bilhassa yumurtalık ve pankreas kanseri ile uğraşta hayli tesirli olduğunu göstermiştir. Apigenin, kanserin başlangıcında anahtar bir enzimi etkisiz hale getirerek pankreas kanseri hücrelerinin ölmesini sağlar.
7. Enginar
Enginar pankreas kanserine karşı yardımcı olabilir. Bu bitkilerin antitümör özellikleri, içerdiği apigenin ve lutein isimli antioksidanlardan gelir. Bu antioksidanlar bedendeki toksinleri yok etme özelliğine sahiptir.
8. Tarçın
Tarçın, kan şekeri düzeylerinin düşürülmesini ve sirkülasyondaki yağların, trigliseritlerin ve makus kolesterolün düzeylerinin güzelleştirilmesini kolaylaştırır. bu türlü pankreasın çalışması rahatlar.
9. Bitkisel proteinler
Baklagiller ve soya, düşük doymuş yağ içeriğine sahip kusursuz protein kaynaklarıdır. Protein diyette değerlidir, çok doymuş yağ ise pankreasla ilgili problemleri şiddetlendirebilir, sindirim için gereken daha fazla enzim üretmeye zorlayabilir ve var olan pankreas hastalıklarını daha da kötüleştirebilir.
10. Lahana
Lahana brokoli, karnabahar yahut kara lahana tüketmek, pankreasın gelişen tümörlerden korunmasında yarar sağlar. Haftada en az iki sefer tüketilmesi önerilir. Fakat iyot eksikliğine bağlı hipotiroidizm durumunda, iyot muhtaçlığını büyük ölçüde artırdıkları için bu sebzelerin fazla tüketimi önerilmez.