Kanser artık her yaş için önde gelen vefat sebebidir. Bu niçinle yıllardır kanser, halk sıhhatinin öncelikli konusu haline gelmiştir. Sıhhat alanındaki birfazlaca çalışma kanseri daha düzgün tedavi etmeye ve bununla birlikte onu önlemeye çalışıyor. Lakin bunun için evvela kanserin nereden geldiği anlaşılmalıdır. Kendinizi ondan müdafaaya çalışmak için niçinlere ve riski artıran faktörlere dikkat edebilirsiniz.
Sorun, kanserin fazlaca istikametli ve fazlaca faktörlü kronik bir hastalık olmasıdır. Genel olarak, bir kanserin bir niçinle mi yoksa birkaç niçinle mi bağlı olduğunu söylemek neredeyse imkansızdır.
Makul faktörler riskleri artırır, lakin niçinler oldukcatur ve ekseriyetle tanımlanması zordur. Genetik, yaş, ömür biçimi, makul kimyasallara maruz kalma içinde kansere neyin niye olduğunu tam olarak belirlemek zordur. Lakin bilim insanları, bu faktörleri on yıllardır inceliyor ve kansere niye olabilecek çeşitli faktörleri bulmaya çalışıyor.
İşte bu bilimsel çalışmalar ışığında kanser riskini artıran 10 şaşırtan şey.
1. Pasif içicilik
İnsanların meskeninizde sigara içmesine müsaade vererek kibar olduğunuzu yahut rahatsızlıktan kaçındığınızı düşünüyorsanız, yanılıyorsunuz. Sigara dumanı, yüzde 70’i kansere niye olabilen yüzlerce toksik kimyasal unsur yayar. Puroda bu durum epey daha berbattır. Tek bir büyük puro, bir paket sigara kadar duman yayar. Bu niçinle, yanınızdakilerin sigara içmek için dışarı çıkmasını, sizden uzaklaşmasını isteyin. Pasif içicilik ziyanlıdır. Sigara içmeyen yetişkinlerde akciğer kanserine yol açabilir ve göğüs kanseri riskini artırabilir.
2. Obezite
Çok yağ dokusu hücre büyümesini ve çoğalmasını uyaran daha fazla östrojen ve öbür hormonları üretir. Ne kadar epeyce hücre bölünürse, kanserin büyümesi o kadar mümkündür. Obezite, DNA’ya ziyan veren kronik iltihaplanmaya yol açar ve kolon, göğüs ve rahim kanseri riskini artırır.
3. Güneş kremi kullanmamak
Cilt kanserini ve erken yaşlanmayı önlemek için güneş kremi kullanmak gerekmektedir. 30 yahut daha fazla hami faktöre sahip, su tutmayan geniş spektrumlu bir eser kullanılması tavsiye edilir. Eserin gereğince sürülmesi de kıymetlidir. Açıkta kalan cildi (kulakların uçları, ellerin gerisi ve bedenin öteki birkaç bölgesi dahil) de kremleyebilmek için 30 ml krem gerekir, yani, avucunuzu güneş kremi ile doldurmanız gerekir.
Ayrıyeten güneş kremi, dışarı çıkmadan 15 ila 30 dakika evvel sürülmeli, bu biçimdece bileşenler cilde âlâ nüfuz etmeli ve her iki saatte bir ve yüzdükten yahut terledikten daha sonrasında yenilenmelidir. Ve bulutlu günlerde bile kullanılması önerilir, zira ultraviyole ışınlarının yüzde 40’ı bulutları geçer.
4. 65 yaş ve üstü olmak
Kanserlerin dörtte biri 65 ila 74 yaşları içindeki bireylerde teşhis edilir. Lakin denetim sahibi olduğunuz sürece kanser riskiyle başa çıkabilirsiniz. hiç bir yiyecek yahut besin sizi kanserden korumaz, lakin zerzevat, meyve, kepekli tahıllar ve baklagiller içeren kâfi ve istikrarlı bir diyet, tümör gelişme riskini azaltmaya yardımcı olur.
5. Çok oturmak
Televizyon karşısında yahut masa başında vakit geçiren beşerler risk altındadır. 4 milyon insanı ve 70 bin kanser olayını kapsayan 43 gözlemsel çalışmanın tahlili, oturarak geçirilen 2 ekstra saatin, antrenman yapılsa bile, kolon kanseri riskinde yüzde 8’lik, rahim kanseri riskinde yüzde 10’luk ve akciğer kanseri riskinde yüzde 6’lık bir artışa niye olduğunu ortaya koymuştur.
6. Gereğince yürümemek
Yürüyüş, en sıradan idman formudur ve haftada 5 gün günde 30 dakika yahut her gün üç kere 10 dakika yürüyüş tavsiye edilir. Araştırmalar, fizikî aktivitenin artırılmasının kanser riskini yüzde 40 oranında azaltabileceğini göstermektedir. Yürüyüşün bilhassa kolon ve göğüs kanseri riskini azalttığı bilinmektedir. Günde bir saat yürüyenlerin, haftada üç saatten az yürüyenlere kıyasla risklerinin yüzde 14 oranında azaldığı bilinmektedir.
7. Televizyonun önünde uyuyakalmak
Geceleri yapay ışığa maruz kalmak, göğüs ve prostat kanseri riskini artırır. Gece vardiyasında çalışan bayanların göğüs kanseri geliştirme riski daha yüksektir. Bu, geceleri çalışmanın uyku döngüsünü denetim eden hormon olan melatonin üretimini baskıladığı gerçeğiyle açıklanmaktadır. Tablet kullanmak yerine kitap okumanız, dizüstü bilgisayarınızı yatak odasının haricinde bırakmanız ve kapatmak için TV’ye bir vakit içindeyıcı koymanız önerilir.
8. Alkol tüketmek
Alkol de kanserin bir sebebidir. Alkol için inançlı bir limit yoktur. Her türlü dozda alkol bedene ziyanlıdır. Alkol kimi kanserleri tetikleyebilir. Baş ve boyun, yemek borusu, mide, karaciğer ve göğüs kanseri riskini direkt artırdığı bilinmektedir.
9. Çok pişmiş olarak tüketmek
Biraz kararmış tavuğu yahut epeyce güzel pişmiş bir eti seviyorsanız, dikkatli olmalısınız. Isı, DNA’da değişikliklere yol açan ve kanser riskini artıran heterosiklik aminler (HA) ve polisiklik aromatik hidrokarbonlar (PAH’lar) oluşturur. Laboratuvar deneyleri, bilhassa göğüs, kolon, prostat kanseri riskini artırdığını göstermektedir. Çalışmalar mangal ve kızartmanın kolon, pankreas ve prostat kanseri riskini artırdığını göstermektedir.
10. Aile hikayesi
Anneniz, babanız, kardeşiniz pek genç yaşta kanser geliştirdiyse (45 yaşından önce), kanser riski genetik olabilir ve birebir geni miras almış olabilirsiniz. Lakin genetik mutasyonlar tüm kanserlerin yalnızca yüzde 5 ila 10’unu oluşturur.
Sorun, kanserin fazlaca istikametli ve fazlaca faktörlü kronik bir hastalık olmasıdır. Genel olarak, bir kanserin bir niçinle mi yoksa birkaç niçinle mi bağlı olduğunu söylemek neredeyse imkansızdır.
Makul faktörler riskleri artırır, lakin niçinler oldukcatur ve ekseriyetle tanımlanması zordur. Genetik, yaş, ömür biçimi, makul kimyasallara maruz kalma içinde kansere neyin niye olduğunu tam olarak belirlemek zordur. Lakin bilim insanları, bu faktörleri on yıllardır inceliyor ve kansere niye olabilecek çeşitli faktörleri bulmaya çalışıyor.
İşte bu bilimsel çalışmalar ışığında kanser riskini artıran 10 şaşırtan şey.
1. Pasif içicilik
İnsanların meskeninizde sigara içmesine müsaade vererek kibar olduğunuzu yahut rahatsızlıktan kaçındığınızı düşünüyorsanız, yanılıyorsunuz. Sigara dumanı, yüzde 70’i kansere niye olabilen yüzlerce toksik kimyasal unsur yayar. Puroda bu durum epey daha berbattır. Tek bir büyük puro, bir paket sigara kadar duman yayar. Bu niçinle, yanınızdakilerin sigara içmek için dışarı çıkmasını, sizden uzaklaşmasını isteyin. Pasif içicilik ziyanlıdır. Sigara içmeyen yetişkinlerde akciğer kanserine yol açabilir ve göğüs kanseri riskini artırabilir.
2. Obezite
Çok yağ dokusu hücre büyümesini ve çoğalmasını uyaran daha fazla östrojen ve öbür hormonları üretir. Ne kadar epeyce hücre bölünürse, kanserin büyümesi o kadar mümkündür. Obezite, DNA’ya ziyan veren kronik iltihaplanmaya yol açar ve kolon, göğüs ve rahim kanseri riskini artırır.
3. Güneş kremi kullanmamak
Cilt kanserini ve erken yaşlanmayı önlemek için güneş kremi kullanmak gerekmektedir. 30 yahut daha fazla hami faktöre sahip, su tutmayan geniş spektrumlu bir eser kullanılması tavsiye edilir. Eserin gereğince sürülmesi de kıymetlidir. Açıkta kalan cildi (kulakların uçları, ellerin gerisi ve bedenin öteki birkaç bölgesi dahil) de kremleyebilmek için 30 ml krem gerekir, yani, avucunuzu güneş kremi ile doldurmanız gerekir.
Ayrıyeten güneş kremi, dışarı çıkmadan 15 ila 30 dakika evvel sürülmeli, bu biçimdece bileşenler cilde âlâ nüfuz etmeli ve her iki saatte bir ve yüzdükten yahut terledikten daha sonrasında yenilenmelidir. Ve bulutlu günlerde bile kullanılması önerilir, zira ultraviyole ışınlarının yüzde 40’ı bulutları geçer.
4. 65 yaş ve üstü olmak
Kanserlerin dörtte biri 65 ila 74 yaşları içindeki bireylerde teşhis edilir. Lakin denetim sahibi olduğunuz sürece kanser riskiyle başa çıkabilirsiniz. hiç bir yiyecek yahut besin sizi kanserden korumaz, lakin zerzevat, meyve, kepekli tahıllar ve baklagiller içeren kâfi ve istikrarlı bir diyet, tümör gelişme riskini azaltmaya yardımcı olur.
5. Çok oturmak
Televizyon karşısında yahut masa başında vakit geçiren beşerler risk altındadır. 4 milyon insanı ve 70 bin kanser olayını kapsayan 43 gözlemsel çalışmanın tahlili, oturarak geçirilen 2 ekstra saatin, antrenman yapılsa bile, kolon kanseri riskinde yüzde 8’lik, rahim kanseri riskinde yüzde 10’luk ve akciğer kanseri riskinde yüzde 6’lık bir artışa niye olduğunu ortaya koymuştur.
6. Gereğince yürümemek
Yürüyüş, en sıradan idman formudur ve haftada 5 gün günde 30 dakika yahut her gün üç kere 10 dakika yürüyüş tavsiye edilir. Araştırmalar, fizikî aktivitenin artırılmasının kanser riskini yüzde 40 oranında azaltabileceğini göstermektedir. Yürüyüşün bilhassa kolon ve göğüs kanseri riskini azalttığı bilinmektedir. Günde bir saat yürüyenlerin, haftada üç saatten az yürüyenlere kıyasla risklerinin yüzde 14 oranında azaldığı bilinmektedir.
7. Televizyonun önünde uyuyakalmak
Geceleri yapay ışığa maruz kalmak, göğüs ve prostat kanseri riskini artırır. Gece vardiyasında çalışan bayanların göğüs kanseri geliştirme riski daha yüksektir. Bu, geceleri çalışmanın uyku döngüsünü denetim eden hormon olan melatonin üretimini baskıladığı gerçeğiyle açıklanmaktadır. Tablet kullanmak yerine kitap okumanız, dizüstü bilgisayarınızı yatak odasının haricinde bırakmanız ve kapatmak için TV’ye bir vakit içindeyıcı koymanız önerilir.
8. Alkol tüketmek
Alkol de kanserin bir sebebidir. Alkol için inançlı bir limit yoktur. Her türlü dozda alkol bedene ziyanlıdır. Alkol kimi kanserleri tetikleyebilir. Baş ve boyun, yemek borusu, mide, karaciğer ve göğüs kanseri riskini direkt artırdığı bilinmektedir.
9. Çok pişmiş olarak tüketmek
Biraz kararmış tavuğu yahut epeyce güzel pişmiş bir eti seviyorsanız, dikkatli olmalısınız. Isı, DNA’da değişikliklere yol açan ve kanser riskini artıran heterosiklik aminler (HA) ve polisiklik aromatik hidrokarbonlar (PAH’lar) oluşturur. Laboratuvar deneyleri, bilhassa göğüs, kolon, prostat kanseri riskini artırdığını göstermektedir. Çalışmalar mangal ve kızartmanın kolon, pankreas ve prostat kanseri riskini artırdığını göstermektedir.
10. Aile hikayesi
Anneniz, babanız, kardeşiniz pek genç yaşta kanser geliştirdiyse (45 yaşından önce), kanser riski genetik olabilir ve birebir geni miras almış olabilirsiniz. Lakin genetik mutasyonlar tüm kanserlerin yalnızca yüzde 5 ila 10’unu oluşturur.