Büyüme hastalığı olarak da bilinen akromegali, çocuk ve erken yaşlar da görülebildiği üzere, yetişkinlerde de görülebiliyor…
Az görülen metabolik bir hastalık olan akromegali, ekseriyetle hipofiz bezinden kaynaklanan düzgün huylu bir tümörün çok büyüme hormonu salgılaması kararı ortaya çıkıyor.
Hastalıkla ilgili teşhiste gecikmeye bağlı olarak, kalp yetmezliği, tansiyon yüksekliği, diyabet ve kimi kanserlerin de gelişme riskinin arttığını belirten Endokrinoloji ve Metabolizma Hastalıkları Uzmanı Doç. Dr. Hasret Haliloğlu, hastalığa ait bilgiler verdi.
“Kontrolsüz büyümeye bağlı olarak makûs huylu tümörlerinin görülme sıklığının da arttığı gösterilmiş”
DHA’nın haberine nazaran; akromegalide görülen büyüme hormonunun çok ölçüde salgılanmasının bedende değerli hastalıklara niye olduğunu söyleyen Doç. Dr. Hasret Haliloğlu, şu sözleri kullandı:
“Kalpte büyüme, kalp yetersizliği ve kalp damar hastalıkları, yüksek tansiyon, şeker hastalığı, beyin damarları hastalıkları bunlardan kimilerini oluşturuyor. Ayrıyeten denetimsiz büyümeye bağlı olarak tiroid nodülleri ve bağırsakta polip oluşumunda artış ve kalın bağırsak, göğüs ve tiroid bezinin makus huylu tümörlerinin görülme sıklığının da arttığı gösterilmiş.”
Tedavi edilmezse yaşan mühletini kısaltan bir hastalık
Tüm bu niçinlerle akromegali hastalığının tedavi edilmemesi durumunda hayat mühletini kısaltan bir hastalık olduğuna işaret eden Doç. Dr. Hasret Haliloğlu, akromegali hastalığının fazlaca besbelli semptom ve bulguları bulunmasına rağmen, araştırmalar hastalığın teşhisinin semptomların başlangıcından itibaren 5-10 yıl kadar gecikebildiğini belirtti.
“Belirtileri fark etmenin en tesirli yollarından biri eski fotoğraflara bakmaktır”
Geç teşhis konmasının en kıymetli sebebinin hastalığın yavaş ilerlemesi, bulguların yavaş ortaya çıkması olduğunu, hasta ve yakınlarının bilhassa fizikî değişimleri fark edemediklerini anlatan Doç. Dr. Hasret Haliloğlu, şu ayrıntıları verdi:
“Belirtileri fark etmenin en tesirli yollarından biri eski fotoğraflara bakmaktır. Eski fotoğraflara bakıldığında, mesela yüzdeki majör değişimler net olarak görülebilir. birebir vakitte hastalar şikayetlerine göre ilgili branşlardaki tabibe başvuruyor. Örneğin diş sorunları için diş doktoru, horlama sorunları için KBB yahut göğüs hastalıkları uzmanları, eklem sorunları için fizik tedavi yahut ortopedi uzmanları üzere. ötürüsıyla bu uzmanlıktaki doktorların de akromegali semptom ve bulgularını fark etmeleri kıymet taşır.
“Hastada çok uzunluk uzaması (devlik) gelişebiliyor”
Büyüme hormonun çok salgılanması bedendeki doku ve organlarda çok büyümelere yol açıyor. Şayet bu çok salgılanma çabucak hemen büyüme tamamlanmamış, kemiklerin uzaması sona ermemiş çocukluk ve ergenlik çağında gelişirse hastada çok uzunluk uzaması (devlik) gelişebiliyor. Bu durum, erişkin yaşta, büyüme plaklarının kapanması daha sonrası ortaya çıktığında hastalarda el ve ayaklarda büyüme ve buna bağlı olarak yüzüklerin dar gelmesi, ayakkabı numaralarında büyüme üzere belirtilerle kendini gösteriyor. Yetişkinlerde görülen tesirler Yetişkinlerde yüz çizgilerinde kabalaşma, çene ve alında belirginleşme, dişlerde ayrışma, seste kalınlaşma, lisanda ve üst damaktaki yumuşak dokuların çok büyümesine bağlı horlama ve uyku apne sendromu, cinsel işlevlerde azalma, kemik ve kaslarda çok büyümeye bağlı kas-eklem ağrıları ve çok terleme bulgularına sık rastlanır. Ayrıyeten hipofiz bezi tümörünün bası tesirine bağlı olarak baş ağrısı, görme bozuklukları da görülebilir.”
TEŞHİS LABORATUVAR TESTLERİ VE GÖRÜNTÜLEMELERLE KONUR
Akromegaliden kuşku edilen hastalarda teşhis için laboratuvar testleri ve görüntüleme biçimlerinin bir ortada kullanıldığını anlatan Doç. Dr. Hasret Haliloğlu, “Öncelikle kanda büyüme hormonu ve büyüme hormonunun tesiriyle karaciğerde sentezlenen insülin gibisi büyüme faktörü-1 (IGF-1) tetkiklerine bakılır. Şayet IGF-1 seviyesi yüksek tespit edilirse, tanıyı doğrulamak için şeker yükleme testi ile büyüme hormonu seviyesi kıymetlendirilir. Bu tetkiklerin yanı sıra, hormonun salgılandığı tümörü tespit etmek için hipofiz bezinin MR ile görüntülemesi yapılır.”
“Önemli olan tanıyı vaktinde koyabilmektir”
Laboratuvar ve görüntüleme tetkikleriyle akromegali tanısı mutlaklaşan hastalarda birinci ve altın standart tedavi tümörün hipofiz bezinden cerrahi ile çıkartılması olduğunu söyleyen Doç. Dr. Hasret Haliloğlu, “Cerrahi daha sonrası hormon denetimi kâfi sağlanamayan hastalarda ilaç tedavileri yahut ilaç tedavisi ve cerrahiye karşın denetim altına alınamamış akromegali hastalarında tümör bölgesine radyoterapi yahut stereotaktik radyo cerrahi üzere tedavi formları kullanılabiliyor. Bu noktada değerli olan tanıyı vaktinde koyabilmektir. Erken teşhis için de toplumsal farkındalığın artırılması son derece değer taşıyor.” kelamlarını kaydetti.
Az görülen metabolik bir hastalık olan akromegali, ekseriyetle hipofiz bezinden kaynaklanan düzgün huylu bir tümörün çok büyüme hormonu salgılaması kararı ortaya çıkıyor.
Hastalıkla ilgili teşhiste gecikmeye bağlı olarak, kalp yetmezliği, tansiyon yüksekliği, diyabet ve kimi kanserlerin de gelişme riskinin arttığını belirten Endokrinoloji ve Metabolizma Hastalıkları Uzmanı Doç. Dr. Hasret Haliloğlu, hastalığa ait bilgiler verdi.
“Kontrolsüz büyümeye bağlı olarak makûs huylu tümörlerinin görülme sıklığının da arttığı gösterilmiş”
DHA’nın haberine nazaran; akromegalide görülen büyüme hormonunun çok ölçüde salgılanmasının bedende değerli hastalıklara niye olduğunu söyleyen Doç. Dr. Hasret Haliloğlu, şu sözleri kullandı:
“Kalpte büyüme, kalp yetersizliği ve kalp damar hastalıkları, yüksek tansiyon, şeker hastalığı, beyin damarları hastalıkları bunlardan kimilerini oluşturuyor. Ayrıyeten denetimsiz büyümeye bağlı olarak tiroid nodülleri ve bağırsakta polip oluşumunda artış ve kalın bağırsak, göğüs ve tiroid bezinin makus huylu tümörlerinin görülme sıklığının da arttığı gösterilmiş.”
Tedavi edilmezse yaşan mühletini kısaltan bir hastalık
Tüm bu niçinlerle akromegali hastalığının tedavi edilmemesi durumunda hayat mühletini kısaltan bir hastalık olduğuna işaret eden Doç. Dr. Hasret Haliloğlu, akromegali hastalığının fazlaca besbelli semptom ve bulguları bulunmasına rağmen, araştırmalar hastalığın teşhisinin semptomların başlangıcından itibaren 5-10 yıl kadar gecikebildiğini belirtti.
“Belirtileri fark etmenin en tesirli yollarından biri eski fotoğraflara bakmaktır”
Geç teşhis konmasının en kıymetli sebebinin hastalığın yavaş ilerlemesi, bulguların yavaş ortaya çıkması olduğunu, hasta ve yakınlarının bilhassa fizikî değişimleri fark edemediklerini anlatan Doç. Dr. Hasret Haliloğlu, şu ayrıntıları verdi:
“Belirtileri fark etmenin en tesirli yollarından biri eski fotoğraflara bakmaktır. Eski fotoğraflara bakıldığında, mesela yüzdeki majör değişimler net olarak görülebilir. birebir vakitte hastalar şikayetlerine göre ilgili branşlardaki tabibe başvuruyor. Örneğin diş sorunları için diş doktoru, horlama sorunları için KBB yahut göğüs hastalıkları uzmanları, eklem sorunları için fizik tedavi yahut ortopedi uzmanları üzere. ötürüsıyla bu uzmanlıktaki doktorların de akromegali semptom ve bulgularını fark etmeleri kıymet taşır.
“Hastada çok uzunluk uzaması (devlik) gelişebiliyor”
Büyüme hormonun çok salgılanması bedendeki doku ve organlarda çok büyümelere yol açıyor. Şayet bu çok salgılanma çabucak hemen büyüme tamamlanmamış, kemiklerin uzaması sona ermemiş çocukluk ve ergenlik çağında gelişirse hastada çok uzunluk uzaması (devlik) gelişebiliyor. Bu durum, erişkin yaşta, büyüme plaklarının kapanması daha sonrası ortaya çıktığında hastalarda el ve ayaklarda büyüme ve buna bağlı olarak yüzüklerin dar gelmesi, ayakkabı numaralarında büyüme üzere belirtilerle kendini gösteriyor. Yetişkinlerde görülen tesirler Yetişkinlerde yüz çizgilerinde kabalaşma, çene ve alında belirginleşme, dişlerde ayrışma, seste kalınlaşma, lisanda ve üst damaktaki yumuşak dokuların çok büyümesine bağlı horlama ve uyku apne sendromu, cinsel işlevlerde azalma, kemik ve kaslarda çok büyümeye bağlı kas-eklem ağrıları ve çok terleme bulgularına sık rastlanır. Ayrıyeten hipofiz bezi tümörünün bası tesirine bağlı olarak baş ağrısı, görme bozuklukları da görülebilir.”
TEŞHİS LABORATUVAR TESTLERİ VE GÖRÜNTÜLEMELERLE KONUR
Akromegaliden kuşku edilen hastalarda teşhis için laboratuvar testleri ve görüntüleme biçimlerinin bir ortada kullanıldığını anlatan Doç. Dr. Hasret Haliloğlu, “Öncelikle kanda büyüme hormonu ve büyüme hormonunun tesiriyle karaciğerde sentezlenen insülin gibisi büyüme faktörü-1 (IGF-1) tetkiklerine bakılır. Şayet IGF-1 seviyesi yüksek tespit edilirse, tanıyı doğrulamak için şeker yükleme testi ile büyüme hormonu seviyesi kıymetlendirilir. Bu tetkiklerin yanı sıra, hormonun salgılandığı tümörü tespit etmek için hipofiz bezinin MR ile görüntülemesi yapılır.”
“Önemli olan tanıyı vaktinde koyabilmektir”
Laboratuvar ve görüntüleme tetkikleriyle akromegali tanısı mutlaklaşan hastalarda birinci ve altın standart tedavi tümörün hipofiz bezinden cerrahi ile çıkartılması olduğunu söyleyen Doç. Dr. Hasret Haliloğlu, “Cerrahi daha sonrası hormon denetimi kâfi sağlanamayan hastalarda ilaç tedavileri yahut ilaç tedavisi ve cerrahiye karşın denetim altına alınamamış akromegali hastalarında tümör bölgesine radyoterapi yahut stereotaktik radyo cerrahi üzere tedavi formları kullanılabiliyor. Bu noktada değerli olan tanıyı vaktinde koyabilmektir. Erken teşhis için de toplumsal farkındalığın artırılması son derece değer taşıyor.” kelamlarını kaydetti.