Akciğer kanserinin risk faktörleri
Akciğer kanseri için risk faktörleri yıllar içerisinde müşahedeler kararı ortaya konmuştur. Akciğer kanserine yakalanan bireylerde bu risk faktörlerinden birden çoksına sahip olanlar yanında, kanserin sebebi ortaya konulamayan hastalar da olabilir.
Birinci sırada her insanın bildiği üzere tütün gelmektedir. Fakat her tütün kullananda akciğer kanseri gelişmemesi yahut hiç tütün kullanmayanlarda da akciğer kanseri görülmesi öbür etmenlerin de kanser gelişimde tesirli olabileceğini düşündürmüştür. Hava kirliliğine, ışınıma yahut öbür toksik hususlara maruz kalma; genetik-ailesel yatkınlık, ileri yaş, evvelde birtakım çeşit akciğer hastalığının varlığı da dahil olmak üzere sıhhat geçmişi en önemli risk faktörleridir.
Sigara sanayii, araba yarışlarından, kovboy sinemaları, Red Kit, Temel Reis üzere çizgi sinemalara kadar insanlara tütün kullanmasını gizli-açık olarak empoze etmiştir.
Sigara içen birinin akciğer kanserine yakalanma riski, içmeyenlere göre 10 ila 30 kat daha fazladır. Pipo, puro ve çiğneme tütünü dahil olmak üzere her türlü tütün kullanması bununla birlikte ağız, gırtlak, yemek borusu kanserlerine de niye olabilir.
Günde içilen sigara sayısı ve içilen yıl sayısı arttıkça akciğer kanseri riski artar. Bir kişinin hayat uzunluğu maruziyeti, “paket-yılı” olarak yahut günde içilen sigara paketi sayısının içilen yıl sayısıyla çarpılmasıyla ölçülür. Örneğin, 20 yıl boyunca günde bir paket sigara içen bir kişinin, 20 paket-yıl sigara maruziyeti olduğu söylenir.
Sigarayı bırakmak, bir kişinin kaç yıldır sigara içtiğine bakılmaksızın akciğer kanseri riskini yıllar içerisinde azaltabilir. Sigara ruhsal ve fizikî alışkanlık yapar ve bırakmak epeyce zordur. Profesyonel danışmanlık, nikotin yerine geçen eserler ve ilaçlarla muvaffakiyet talihi artırılabilir.
Akciğer kanseri için risk faktörleri yıllar içerisinde müşahedeler kararı ortaya konmuştur. Akciğer kanserine yakalanan bireylerde bu risk faktörlerinden birden çoksına sahip olanlar yanında, kanserin sebebi ortaya konulamayan hastalar da olabilir.
Birinci sırada her insanın bildiği üzere tütün gelmektedir. Fakat her tütün kullananda akciğer kanseri gelişmemesi yahut hiç tütün kullanmayanlarda da akciğer kanseri görülmesi öbür etmenlerin de kanser gelişimde tesirli olabileceğini düşündürmüştür. Hava kirliliğine, ışınıma yahut öbür toksik hususlara maruz kalma; genetik-ailesel yatkınlık, ileri yaş, evvelde birtakım çeşit akciğer hastalığının varlığı da dahil olmak üzere sıhhat geçmişi en önemli risk faktörleridir.
- Tütün dumanı: Dikkat edilirse sigara değil tütün kullanması diyoruz. Zira nargile, puro ve pipo tütünü içmek de benzeri risklere sahiptir. Yaklaşık %85 akciğer kanseri olayından tütün kullanması sorumludur.
Sigara sanayii, araba yarışlarından, kovboy sinemaları, Red Kit, Temel Reis üzere çizgi sinemalara kadar insanlara tütün kullanmasını gizli-açık olarak empoze etmiştir.
Sigara içen birinin akciğer kanserine yakalanma riski, içmeyenlere göre 10 ila 30 kat daha fazladır. Pipo, puro ve çiğneme tütünü dahil olmak üzere her türlü tütün kullanması bununla birlikte ağız, gırtlak, yemek borusu kanserlerine de niye olabilir.
Günde içilen sigara sayısı ve içilen yıl sayısı arttıkça akciğer kanseri riski artar. Bir kişinin hayat uzunluğu maruziyeti, “paket-yılı” olarak yahut günde içilen sigara paketi sayısının içilen yıl sayısıyla çarpılmasıyla ölçülür. Örneğin, 20 yıl boyunca günde bir paket sigara içen bir kişinin, 20 paket-yıl sigara maruziyeti olduğu söylenir.
Sigarayı bırakmak, bir kişinin kaç yıldır sigara içtiğine bakılmaksızın akciğer kanseri riskini yıllar içerisinde azaltabilir. Sigara ruhsal ve fizikî alışkanlık yapar ve bırakmak epeyce zordur. Profesyonel danışmanlık, nikotin yerine geçen eserler ve ilaçlarla muvaffakiyet talihi artırılabilir.
- Pasif içicilik: Oburunun içtiği tütünün dumanına maruz kalmaya pasif içicilik denir. Hem yetişkinler birebir vakitte çocuklarda görülebilir. Pasif içicilerde akciğer kanseri, hiç içmeyen ve maruz kalmayanlara göre iki buçuk kat daha fazla görülmektedir. Ayrıyeten hem yetişkinlerde birebir vakitte çocuklarda kronik bronşit, sinüzit ve kulak enfeksiyonları üzere öteki akciğer meseleleri için bir risk faktörüdür.
- Radon gazı: Konutlarda ve işyerlerinde bilhassa alt katlar ve bodrum katlarında daha ağır bulunan radon, akciğer kanseri için kıymetli bir risk faktörü olarak kabul edilmektedir. Radon, toprakta doğal olarak oluşan radyoaktif bir gazdır. Radon birtakım bölgelerde topraktan meskenlere yahut binalara sızar. Radonu bakılırsamez yahut koklayamazsınız. Bu niçinle, radon olup olmadığını ölçmek için özel aygıtlar kullanılır. Aktif havalandırma (cereyan yaptırma) bir nebzeye kadar faydalı olabilir.
- ışınım: Herhangi bir kaynaktan gelen ışınım hücrelerde DNA kırılmasına ve bu biçimdelikle vakit içinde bireyde kanser gelişmenine yol açabilir. ışınım kaynakları konutta, etrafta, meslek yahut askeri kullanımlardan ve sıhhat hizmetlerinden (hastalığı tedavi etmek için röntgen ve ışınım tedavisinden) bulunabilir.
- Mesleki ve çevresel faktörler: İşyerinde yahut etrafta bulunan hususlar bir kişinin akciğer kanseri geliştirme riskini artırabilir. Yemek pişirmek için odun yahut kömür üzere “biyokütle” yakıtlarının kapalı alanlarda sık kullanması, bilhassa bayanlar için akciğer kanseri için bir risk faktörüdür. Endüstriyel faktörler, asbest, kadmiyum, arsenik, ışınım ve birtakım kimyasallarla çalışmayı içerir. Nikel, krom ve başkaları üzere metallerden gelen tozlar ve dumanlar da akciğer kanseri riskini artırabilir.
- Yaş: Akciğer kanseri gelişme riski yaşla birlikte artar. Akciğer kanseri, 40 yaşın altındaki bireylerde mutad değildir. 40 yaşından daha sonra akciğer kanserine yakalanma riski her yıl yavaş yavaş artar.
- Aile ve genetik risk: Diğer birtakım kanserlere (kolon, göğüs, yumurtalık vb) göre akciğer kanserinde ailesel yatkınlık fazla görülmez. Birtakım ailelerde görülen yatkınlığın, çevresel faktörler ve alışkanlıklarla ilgili olabilmesi daha fazla mantıklı görülmektedir.
- Geçirilmiş hastalıklar, enfeksiyonlar: Akciğer kanseri, güzelleşmiş tüberküloz yara izlerinde gelişebilmektedir. Ek olarak, kronik obstrüktif akciğer hastalığı (KOAH) yahut pulmoner fibrozisi olan bireylerde akciğer kanseri gelişme riski bir ölçü artış göstermiştir.
- Akciğer hastalığı ve öbür kanserler: Öteki bir kanser tipi geçirmiş şahıslarda akciğer kanseri görülme riski biraz artmıştır. Bu durum bilhassa gırtlak kanseri, mesane kanseri üzere tütün kullanmasına bağlı kanser geçirmiş yahut göğüs bölgesine ışınım tedavisi görmüş şahıslarda görülür.